U heeft twee longen die zich bevinden aan beide zijden van uw hart in de ribbenkast. Elke long bestaat uit secties, die kwabben worden genoemd. Deze staan in verbinding met de neus en mond via de luchtpijp (trachea).

Het is de taak van de longen om zuurstof in het lichaam te brengen en om koolstofdioxide te verwijderen. Zuurstof is een gas dat ons voorziet van energie; koolstofdioxide is een afvalproduct van het lichaam.

Wanneer u inademt, passeert de lucht een reeks van verbindingsbuizen (de bronchiën of luchtwegen genaamd) die zijn bedoeld om de lucht in de bloedbaan te brengen. De lucht komt in de bloedbaan via kleine luchtzakjes die longblaasjes worden genoemd.

De longen nemen niet alleen lucht op, maar houden ook ongewenst materiaal uit het lichaam. De lucht zit vol met kleine deeltjes en bacteriën. Gemiddeld ademt een mens elke dag bijna een miljoen bacteriën in. Omdat de longen zo effectief zijn in het verwijderen van bacteriën, komt het maar zelden voor dat er zich luchtweginfecties ontwikkelen.

Uw luchtwegen zijn bekleed met een laag kleverig slijm (sputum genaamd wanneer het wordt opgehoest) die de deeltjes en bacteriën opvangt en daardoor de luchtwegen vochtig en schoon helpt te houden.

Dit slijm wordt voortdurend omhooggeduwd in de richting van de keel, zodat het beter kan worden opgehoest of ingeslikt. Dit duwen wordt gedaan door kleine trilhaartjes die het slijm omhoog bewegen. Dit is de voornaamste manier om de luchtdoorgangen schoon en vrij van infecties te houden.

Bij bronchiëctasieën raken delen van de luchtwegen beschadigd en worden deze breder dan normaal. Deze bredere gebieden zijn minder effectief in het verwijderen van slijm (sputum) uit de longen, waardoor het slijm zich ophoopt en geïnfecteerd kan raken met bacteriën.

Er kunnen zich luchtweginfecties voordoen wanneer bacteriën groeien en het lichaam niet in staat is de longen vrij te maken vanwege de beschadiging, of omdat het slijm te dik is.

Bronchiëctasieën kunnen een of meerdere delen van de long aantasten. Het kan milde klachten geven wanneer er niet zoveel slijm aanwezig is, maar het kan ook een ernstigere vorm aannemen waarbij mensen meer slijm ophoesten.

Infecties kunnen ervoor zorgen dat de longen ontstoken raken, wat bepaalde delen van de long kan beschadigen of blokkeren. Dit kan leiden tot symptomen als het ophoesten van slijm, regelmatige luchtweginfecties, kortademigheid, pijn op de borst en vermoeidheid.

De longbeschadiging en verbreding van de longbuizen (luchtwegen) kunnen worden veroorzaakt door een groot aantal verschillende aandoeningen. In sommige gevallen kan een zware infectie, zoals longontsteking of kinkhoest in de kindertijd, schade veroorzaken. In dat geval wordt de aandoening 'post-infectieuze' bronchiëctasieën genoemd. Andere aandoeningen die vaak gekoppeld zijn aan bronchiëctasieën zijn:

• Problemen met het immuunsysteem.
• Ernstig astma, gecompliceerd door een allergische reactie op een schimmel genaamd Aspergillus (dit wordt allergische bronchopulmonale aspergillose of ABPA genoemd).
• Aandoeningen waarbij het immuunsysteem het lichaam aanvalt, zoals reumatoïde artritis of colitis ulcerosa.
• Een obstructie of blokkering van de luchtwegen na het inademen van een bepaalde stof.
• Erfelijke problemen waardoor de longen zich niet op de normale wijze ontwikkelen (syndroom van Kartagener/Primairy ciliaire dyskinesie of PCD).
• Alfa-1-antitrypsinedeficiënctie
• Infectie met tuberculose (TBC) of bacteriën die vergelijkbaar zijn met TBC (non-tuberculeuze mycobacteriën of NTM genoemd)
• Chronisch obstructieve longziekte (COPD)

Uw arts zal u enkele vragen stellen en mogelijk enkele onderzoeken verrichten om erachter te komen wat bij u de bronchiëctasieën heeft veroorzaakt (zie de sectie hieronder). Vaak wordt de oorzaak niet gevonden (idiopathisch). Dat betekent niet dat er geen oorzaak is, het betekent alleen dat de medische wetenschap nog niet voldoende begrijpt van de aandoening om de oorzaak te achterhalen.

De behandeling van bronchiëctasieën is in de meeste gevallen hetzelfde, ongeacht de oorzaak. Er zijn echter een aantal oorzaken waarvoor een speciale behandeling is vereist. Zie 'Behandeling'.

Bronchiëctasieën worden vermoed bij personen met een van de veelvoorkomende symptomen van de aandoening, zoals aanhoudende hoest, productie van slijm (sputum) of regelmatige luchtweginfecties.

Deze symptomen kunnen overlappen met de symptomen van andere aandoeningen aan de luchtwegen, zoals COPD of astma, en dat is de reden dat de meeste mensen eerst op deze aandoeningen getest worden voordat bronchiëctasieën wordt vermoed.

Als uw huisarts of ziekenhuisarts denkt dat u bronchiëctasieën heeft, zal hij/zij extra onderzoeken verrichten:

• Veel voorkomende basisonderzoeken

  • Röntgenfoto van de borstkas: bronchiëctasieën zijn meestal niet te zien op een röntgenfoto, maar het helpt om andere oorzaken van luchtwegsymptomen uit te sluiten.
  • Spirometrie: dit is een ademhalingstest waarbij hard en snel in een apparaat uitgeblazen moet worden, waarna de lucht volledig uit de longen gaat. Dit zal de bronchiëctasieën niet diagnosticeren, maar het is een manier om de omvang van de schade aan de longen te meten.
  • Sputum-onderzoek: uw arts of verpleegkundige kan u vragen om wat sputum op te hoesten in een potje dat ter analyse naar het laboratorium kan worden gestuurd. Zo kunnen bacteriën in de longen worden gevonden, wat zal helpen bij het kiezen van het beste antibioticum in het geval u in de toekomst een luchtweginfectie heeft.
  • Bloedonderzoeken: deze kunnen helpen om uw algemene gezondheidstoestand te controleren

• Gespecialiseerde onderzoeken

  Deze tests vinden gewoonlijk plaats in een ziekenhuis of kliniek.

  • CT-scan (computertomografie): dit onderzoek is nodig om bronchiëctasieën te diagnosticeren. Dit is een speciaal type röntgenfoto waarmee een bijzonder gedetailleerd beeld van het longweefsel kan worden opgebouwd. Omdat dit een röntgenfoto is, gaat dit onderzoek gepaard met een kleine hoeveelheid straling die wordt geschat op de hoeveelheid van 70 normale röntgenfoto's.
  • Tests van het immuunsysteem: uw arts kan bloedtests aanvragen om te controleren hoe uw immuunsysteem werkt en om mogelijke oorzaken van bronchiëctasieën te vinden, zoals een tekort aan antilichamen die infecties en ernstige allergieën bestrijden.
  • Ademtests: er kan spirometrie worden uitgevoerd zoals hierboven beschreven, samen met andere meer gedetailleerde longfunctietests.

Elke persoon ervaart bronchiëctasieën op een andere manier. Het is dus niet mogelijk om een specifiek beeld van bronchiëctasieën te beschrijven. U kunt enkele of alle van de volgende symptomen hebben:

• Hoest - die gepaard kan gaan met het ophoesten van slijm (sputum). Sputum is een zeer veelvoorkomend symptoom. De hoeveelheid die wordt opgehoest kan erg variëren, evenals de kleur, die wit, geel, groen, donkergroen of bruin kan zijn. De afbeelding toont verschillende sputum-monsters van personen met bronchiëctasieën die in kleur variëren van helder naar donkergroen/bruin).

• Kortademigheid - doordat de beschadigde luchtwegen minder goed werken. In veel gevallen is kortademigheid geen probleem, maar soms merken mensen dat ze buiten adem zijn als ze een heuvel op lopen of de trap op gaan. In ernstige gevallen kunnen mensen kortademig worden tijdens minder inspannende bezigheden.
• Gevoel van ernstige vermoeidheid - het lichaam gebruikt veel energie om infecties te bestrijden, maar ook het hoesten en ademhalen kost moeite. Dit kan verergeren als de betreffende persoon moeite heeft met slapen als gevolg van andere symptomen.
• Onaangenaam gevoel op de borst - dit kan aanvoelen als pijn, benauwdheid of een gevoel van 'volheid' op de borst.
• Regelmatige luchtweginfecties - de betreffende persoon kan merken dat hij/zij gemakkelijk infecties oploopt en dat deze infecties sneller de luchtwegen aantasten. De symptomen van hoesten, kortademigheid, hijgen, een onaangenaam gevoel op de borst en vermoeidheid kunnen tijdens een infectie verergeren. Zorgverleners noemen luchtweginfecties vaak 'exacerbaties' om aan te tonen dat niet elke opflakkering van symptomen wordt veroorzaakt door een infectie. Zie onze veelgestelde vragen over 'Wat is een exacerbatie'?

Voor mensen met milde/goed gecontroleerde bronchiëctasieën zou er geen verschil in levensverwachting moeten zijn in vergelijking met de bevolking als geheel. Voor mensen met ernstige/ongecontroleerde bronchiëctasieën of met aanvullende risicofactoren is een goede controle erg belangrijk omdat de levensverwachting hier wel kan worden aangetast.

Ga voor meer informatie over het controleren van uw bronchiëctasieën naar Beheersen van mijn bronchiëctasieën.

Bespreek uw eigen aandoening ook met uw adviseur of arts wanneer u meer informatie wenst.

Als uw bronchiëctasieën goed onder controle zijn, zou u met weinig klachten een normaal leven kunnen leiden. Dit is, waar mogelijk, het doel van de behandeling.

Wanneer de symptomen van bronchiëctasieën uw dagelijkse activiteiten in de weg staan, is dat een teken dat uw bronchiëctasieën ernstiger zijn. Bronchiëctasieën is een complexe aandoening en er bestaat geen specifiek onderzoek of symptoom waarmee kan worden aangetoond of uw aandoening mild, matig of ernstig is.

Factoren waarvan bekend is dat deze zijn gekoppeld aan meer problemen zijn:

• Kortademigheid: als u niet in staat bent om 100 meter te lopen zonder te stoppen is dat een teken van ernstigere bronchiëctasieën.
• Luchtweginfecties: als u drie of meer luchtweginfecties heeft in een jaar tijd.
• Frequent groeiende bacteriën op de slijmmonsters (sputum): dit suggereert dat er binnen uw longen een vorm van regelmatige infecties plaatsvindt. Dit kan een teken zijn dat de aandoening ernstiger is, met name als een microbe genaamd Pseudomonas regelmatig wordt gevonden.
• CT-scan: uw arts zal uw CT-scan (computertomografie) onderzoeken. Een CT-scan gebruikt röntgenstralen om een gedetailleerd beeld te krijgen van delen van uw lichaam. Als de bronchiëctasieën beide longen of meerdere delen van de long aantast, kan dit erger zijn dan wanneer het slechts een klein deel van de long aantast.
• Ziekenhuisopnamen: als u in het ziekenhuis opgenomen bent geweest met een zware luchtweginfectie of omdat u geïnjecteerde antibiotica nodig had, is het waarschijnlijk dat uw bronchiëctasieën ernstiger zijn. Zie het gedeelte over antibiotica.
• Gewicht: als bronchiëctasieën ertoe leiden dat u gewicht verliest, in die mate dat u ondergewicht heeft, wijst dit op een ernstigere vorm van bronchiëctasieën.
• Longfunctietests: uw arts kan u vragen een aantal ademhalingstests (spirometrie) te ondergaan om uw longcapaciteit te onderzoeken. Deze test toont aan hoe goed u kunt ademen door te meten hoeveel lucht er in uw longen zit en hoe snel u kunt uitademen. Een verminderde longcapaciteit suggereert dat uw bronchiëctasieën ernstiger zijn.
• Leeftijd heeft een belangrijke impact op de symptomen en de ernst van de bronchiëctasieën, omdat de longen gewoonlijk kleiner worden naarmate u ouder wordt en het immuunsysteem minder effectief wordt.

Dit is slechts een richtlijn en sommige mensen kunnen meerdere symptomen hebben en nog steeds een normaal leven leiden, terwijl anderen geen enkele van de bovenstaande symptomen hebben maar wel andere belangrijke factoren die hun kwaliteit van leven aantasten.

Veel van deze factoren kunnen worden verbeterd met een effectieve behandeling. Zelfs als uw bronchiëctasieën ernstig zijn, kan dit sterk worden verbeterd met een behandeling.

Mensen met bronchiëctasie hebben mogelijk ook andere medische problemen en aandoeningen, zoals:

• Reumatoïde artritis of een probleem met het immuunsysteem.
• Sinusitis kan door dezelfde problemen als bronchiëctasie worden veroorzaakt.
• Aandoeningen die geen verband houden met bronchiëctasie.

Deze aanvullende problemen kunnen uw kwaliteit van leven aantasten. Het is belangrijk om te weten dat behandelingen voor bronchiëctasie mogelijk behandelingen voor andere aandoeningen beïnvloeden. Dit kan bijeffecten veroorzaken. Als u een arts of verpleegkundige voor een andere aandoening ziet, zorg er dan voor dat deze weet dat u bronchiëctasie hebt en welke behandelingen u neemt.

Sommige andere aandoeningen kunnen de symptomen van bronchiëctasie verergeren. Voorbeelden zijn een neusontsteking (rinosinusitis), astmasymptomen, allergieën, maagreflux of problemen met het immuunsysteem. Uw arts zal deze problemen en uw bronchiëctasie behandelen om uw toestand te verbeteren.

• Het verschil tussen bronchiëctasie, COPD en astma

  Bronchiëctasie, astma en COPD (chronic obstructive pulmonary disorder) zijn drie verschillende aandoeningen die op een iets andere manier worden behandeld. Ze kunnen symptomen veroorzaken die sterk op elkaar lijken, dus soms worden ze met elkaar verward.

  Individuen kunnen twee of zelfs alle drie van deze aandoeningen tegelijkertijd te hebben.

  COPD wordt meestal veroorzaakt door het roken van sigaretten, terwijl bronchiëctasie en astma niet door roken worden veroorzaakt. Astma is een aandoening waarbij de luchtwegen ontstoken raken. Dit houdt vaak verband met allergieën.

  COPD en astma komen vaker voor dan bronchiëctasie en worden meestal vastgesteld op basis van de symptomen en longtests. Het is onmogelijk om astma of COPD vast te stellen via een CT-scan.

• Wat is allergische bronchopulmonale aspergillose?

  Bronchiëctasie kan door een zware allergie voor de schimmel aspergillus worden veroorzaakt. Deze schimmel is overal aanwezig. Het immuunsysteem reageert bovenmatig agressief op deze schimmel, wat longschade veroorzaakt en voor symptomen zorgt die te vergelijken zijn met een astma-aanval. Dit wordt allergische bronchopulmonale aspergillose genoemd (afgekort ABPA). Individuen met deze aandoening hebben vaak een geschiedenis van astma.

  Deze aandoening wordt behandeld met steroïdetabletten die het immuunsysteem kalmeren. Soms worden ook antischimmeltabletten (antibiotica die specifiek tegen schimmels werken) toegevoegd om de afhankelijkheid van steroïdetabletten te verminderen.

  Als bronchiëctasie zich heeft ontwikkeld, is de schade vaak onomkeerbaar. Nadat de ABPA succesvol is behandeld, is een langetermijnbehandeling van de bronchiëctasie noodzakelijk.

• Wat is NTM (non-tuberculeuze mycobacteriën)?

  Non-tuberculeuze mycobacteriën (NTM) verwijst naar een groep bacteriën uit dezelfde familie als tuberculose (TB), die echter een andere infectie veroorzaken dan TB..

  NTM leeft in de omgeving en veroorzaakt zelden problemen voor mensen zonder longziekte. NTM kan echter onderdelen van de long infecteren die beschadigd zijn, of mensen infecteren die problemen met hun immuunsysteem hebben. Er zijn veel verschillende soorten NTM die veel verschillende soorten ziekten veroorzaken.

  De typische symptomen van een NTM-infectie in de longen zijn hoesten, vermoeidheid, gewichtsverlies, ademloosheid en soms pijn in de borst of het ophoesten van bloed.

  NTM-longziekte kan bronchiëctasie veroorzaken. Iemand kan per ongeluk de bacterie inademen en deze veroorzaakt vervolgens longschade, wat tot bronchiëctasie leidt. Er is echter geen consensus over het feit of dit altijd het geval is. Bronchiëctasie is mogelijk juist een oorzaak van NTM-longziekte. NTM kan ook de longen infecteren van mensen die al bronchiëctasie hebben. Dit kan de symptomen ervan verergeren.

  NTM beschadigt de longen niet zoals TB dat doet en soms leven mensen met NTM in de longen zonder dat ze een extra behandeling nodig hebben, want de effecten zijn redelijk mild. De behandeling van NTM gaat gepaard met een lange antibioticakuur.

  Zeer goede informatie over NTM is beschikbaar op www.ntminfo.org, waaronder een brochure in acht talen.

• Wat is pseudonomas?

  Pseudomonas aeruginosa, of pseudomonas, is een microbe (of bacterie) die een infectie kan veroorzaken bij mensen met bronchiëctasie. Zo'n één op de vijf mensen met bronchiëctasie heeft er op een gegeven moment last van.

  Hij is overal aanwezig: in de bodem, het water, op de huid van sommige mensen en in de meeste door de mens gemaakte omgevingen. Meestal veroorzaakt hij geen infectie bij gezonde mensen, maar hij kan beschadigde longen infecteren, zoals bij bronchiëctasie.

  Als u pseudomonas oploopt, kan uw arts een antibioticakuur voorschrijven om er vanaf te komen of het onder controle te krijgen, of aanbevelen dat u een ander antibioticum neemt als u in de toekomst luchtweginfecties krijgt.

  Mensen met pseudomonas kunnen vanwege resistentie tegen antibiotica soms meer luchtweginfecties en complicaties ervaren dan andere mensen met bronchiëctasie. Soms kan het de long beschadigen. De richtlijnen voor artsen schrijven daarom voor dat mensen met pseudomonas frequenter moeten worden gecontroleerd.

Diepgaande medische informatie

Meer diepgaande medische informatie over bronchiëctasieën kunt u terugvinden in de onderstaande publicaties van de European Respiratory Society.

Deze informatie is bedoeld voor zorgverleners maar kan tevens interessant zijn voor mensen die op zoek zijn naar meer geavanceerde informatie.

Sommige onderstaande links bevatten gedetailleerde en complexe informatie en overlevingskansen.

• Richtlijnen

  • European Respiratory Society guidelines for the management of adult bronchiectasis (September 2017).
  • Een versie van de richtlijnen voor personen die ervaring hebben met bronchiëctasieën en het publiek, om u te helpen begrijpen wat er werd aanbevolen in de originele richtlijn. Beschikbaar in andere talen onder 'In uw taal'.

  Deze richtlijnen werden opgesteld door een groep experts uit heel Europa, bestaande uit zorgverleners en personen die persoonlijk ervaring hebben met bronchiëctasieën.
  

  
  

• Handboeken en vakbladen

  Handboeken

  • European Lung White Book - gegevens over een grondig onderzoek naar de gezondheid en aandoeningen van de longen in Europa.

  European Lung White Book - Bronchiectasis (hoofdstuk 15) - ook beschikbaar in het Italiaans

  • ERS Monograph - Bronchiectasis (2011) - een uitgebreide evaluatie van toonaangevende internationale experts. Dit hoofdstuk gaat over de epidemiologie, etiologie en pathofysiologie van deze aandoening, definieert moderne onderzoeksalgoritmen en beschrijft recente ontwikkelingen van behandelstrategieën. Toegankelijk voor ERS-leden. Geprijsd.

  Vakbladen

  Deze vakbladen bevatten artikelen over een breed scala aan onderzoeken naar bronchiëctasieën. Zoek in de onderstaande bronnen en zie 'Nieuws' voor de meest recente artikelen.

  • European Respiratory Journal (ERJ) - zoek in het ERJ-archief naar samenvattingen van artikelen over bronchiëctasieën.
  • European Respiratory Review (ERR) - zoek in het ERR-archief naar artikelen over bronchiëctasieën.
  • Breathe - zoek in het Breathe-archief naar informatie over bronchiëctasieën.
  • ERJ Open Research - zoek in ERJ Open Research naar artikelen over bronchiëctasieën.

• E-learning

  • Non-cystic bronchiectasis, Stefano Aliberti, MD (Module Director)